دستور زبان اصفهانی

1-  مضاف و موصوف همیشه "ی" می گردد. مثال:
درِ باغ ---> دری باغ            گل قشنگ ---> گلی قشنگ          آدم خوب ---> آدمی خُب

2- "د" ما قبل ساکن تبدیل به "ت" می شود. مثال: پراید ---> پرایت               آرد ---> آرت

3-  " و "ساکن آخر کلمه به "ب" قلب می شود. مثال:گاو ---> گاب

4-   اصولآ در هر کجا که کسره قشنگ باشد فتحه بکار می رود و در هر کجا که فتحه کلمه را زیبا می کند کسره بکار می رود. مثال:                مثال برای فتحه:اَز ---> اِز           َس ---> قفِس                     اَزَش ---> اِزِش    بِزَن ---> بِزِن
مثال برای کسره:  اِمروز ---> اَمروز                      حِیفِ ---> حَیفِس

5-  صداء " ا " جایگاهی نداشته وبه " او" تبدیل می شود. مثال:    شما ---> شوما
کجا ---> کوجا                  خوبه ---> خوبِس             چادر ---> چادور ---> چادِر

6-  حرف "و" در قالب حرف ربطی به "آ" تبدیل می شود. مثال:من و تو و حسن ---> منا تو آ حسن
اصولآ خود "آ" به عنوان یک حرف ربط به کار می رود. مثال:
من هسَم , آ بابامم هسَن.                 در ضمن حرف " آ " به معنی " به علاوه ( + ) " هم به کار می رود.

7-    حرف " ه " در لهجه اصفهانی به نوعی نابود شده است. مثال:
بچه ها ---> بِچا                  گربه ها ---> گُربا                       می جهد ---> می جِد
" ه" در آخر کلمات فعل به " د " ساکن بدل می شود.
بِره ---> بِردِ                 بشه ---> بِشِد
" ه " به " ی " تبدیل می شود. مثال: بهتر ---> بیتَرِس          گربه ---> گربیِه

8-  " ه " به " و " بدل می شود. مثال:می آئیم ---> ما وَم می یَیم
" ه " به " ش " تبدیل می شود. مثال:            بهش می گم ---> بِشِش می گم
نکته : به غیر از اول شخص مفرد ؛ حروف " خوا " به " خ " تبدیل می شود. مثال: می خوای ---> می خَی

9-    در برخی از افعال حرف"ی" به "اوی" تبدیل می شود. مثال:می گی ---> می گوی

10-   حرف اول کلمه"ب" یا "ن" باشد و حرف سوم "ی" باشد یک "ی" بعد از "ب" یا "ن" اضافه می شود. مثال:
بگیر ---> بیگیر            بشین ---> بیشین              بریز ---> بیریز           ببین ---> بیبین

11-   حرف "س" در آخر لغات .مثال:چه خبر ؟؟ ---> چه خبِرِس ؟                      بسه ---> بسِس

12-  نکته جالب دیگر در مورد کلمه "پس"  است که اغلب "س" آن حذف می شود. مثال:
کجایین پس ؟ ---> کو جاین پَ ؟                          پس تو کجایی ؟ ---> پَ تو کوجای ؟
" و " ما قبل " ی " به " ف " تبدیل می شود. مثال:دیوار ---> دیفال

13-   "ی" در آخر کلمات حذف می شود. مثال: چیز های زیادی هست ---> چیزا زیادی هست
بچه های اون محله ---> بِچا اون محله
آدمای این دوره زمونه ---> آدِما این دوره زِمونه

14-    د+فعل+د .مثال:دِ بیا دِ                        دِ برو دِ                 دِ جَل باش