13- جاذبه های جنسی

استفاده از نمادهای جنسی از تاکتیک‌های مهم مورد استفاده رسانه‌های غربی است.  به طوری که می‌توان گفت اکثر قریب به اتفاق برنامه‌های رسانه‌های غربی از این جاذبه‌ها در جهت جذب مخاطبان خویش به ویژه جوانان که فعالترین بخش جامعه هستند، بهره می‌گیرند. در شرایط فعلی «مانکن‌ها» از جمله افراد پردرآمد در غرب محسوب می‌شوند که در تبلیغات و آگهی‌های تجاری از آن‌ها استفاده می‌شود.

استفاده از گویندگان خبری با ظاهری جذاب از جمله مصادیق این تاکتیک تلقی می‌شود که ضمن جذب مخاطب، موجب ارتقاء سطح اثرپذیری پیام و غفلت از هسته مرکزی و ادبیات آن می‌گردد.

14- ماساژ پیام

در ماساژ پیام، از انواع تاکتیک‌های گوناگون (حذف، کلی‌گویی، پاره حقیقت‌گویی، زمان‌بندی، قطره چکانی و...) جنگ نرم استفاده می‌شود تا پیام بر اساس اهداف تعیین شده شکل گرفته و بتواند تصویر مورد انتظار را در ذهن مخاطب ایجاد کند. در واقع در این متد، پیام با انواع تاکتیک ها ماساژ داده می شود که از آن مفهوم و مقصودی خاص برآید.

15- ایجاد تفرقه و تضاد

ازجمله اموری که در فرآیند جنگ نرم مورد توجه واقع می‌شود، تضعیف از طریق تزریق تفرقه در جامعه هواداران و حامیان حریف است. ایجاد و القاء وجود تضاد و تفرقه در جبهه رقیب باعث عدم انسجام و یکپارچگی شده و رقیب را مشغول مشکلات درونی جامعه حامیان خود می‌کند و از این طریق از اقتدار و انرژی آن کاسته و قدرتش فرسوده می‌شود.

ایجاد تفرقه و تضاد، موجب ایجاد «گسست» شده و معمولاً در جوامعی که به لحاظ طبیعی این گسست‌ها وجود داشته باشد‌، تقویت می‌گردند؛ از قبیل گسست قومیت، مذهب، دین، جنسیت، زبان، نژاد و...

مهمترین هدف این تاکتیک، ایجاد گسست بین مردم و نظام سیاسی است که باعث تزلزل و تنزل اعتماد عمومی مردم و مقبولیت و پذیرش رژیم سیاسی می‌شود.

این تاکتیک به شدت مورد توجه بنگاه های خبرپراکنی و استکبار جهانی در مواجهه با جمهوری اسلامی ایران است و در چند ماهه اخیر بر شدت بهره‌گیری از آن افزوده اند. البته سابقه این موضوع بسیار طولانی است و به دلیل تنوع قومیتی در ایران همواره استکبار از این فرصت استفاده کرده است.

16- ترور شخصیت

در جنگ نرم بر خلاف جنگ سخت، ترور فیزیکی جای خود را به ترور شخصیت داده است. در زمانی که نمی‌توان و یا نباید فردی مورد ترور فیزیکی قرار گیرد با استفاده از نظام رسانه‌ای و انواع تاکتیک‌ها از جمله بزرگ نمایی، انسانیت زدایی و اهریمن سازی، پاره حقیقت گویی و... وی را ترور شخصیت می‌کنند و از این طریق باعث افزایش نفرت عمومی و کاهش محبوبیت وی می‌شوند.

دشمنان انقلاب و نظام اسلامی با استفاده از این تاکتیک و بهره‌گیری از ابزار طنز، کاریکاتور، شعر، کلیپ‌های کوتاه و... که عموماً از طریق اینترنت و تلفن همراه، پخش می‌شود به ترور شخصیت برخی افراد سیاسی و فرهنگی موجه و معتبر در نزد مردم می پردازند.

17- تکرار

برای زنده نگه داشتن اثر یک پیام با تکرار زمان بندی شده، سعی می‌کنند این موضوع را تا زمانی که مورد نیاز است، زنده نگه دارند. در این روش با تکرار پیام، سعی در القای مقصودی معین و جا انداختن پیامی در ذهن مخاطب دارند.[1]

تکرار از لحاظ روان شناسی در تشکیل «عادت» بسیار مفید است به ویژه اگر با دقت توام باشد. بدون تکرار، تثبیت و تقویت دقیق تر، «عادت» میسر نخواهد شد. روش تکرار از قواعد خاصی پیروی می‌کند زیرا فاصله‌های تکرار، نباید چنان دراز باشد که سبب محو شدن آثار قبلی شود و نه چندان کوتاه باشد که ملال انگیز و خسته کننده شود.[2] به عبارت دیگر، تکرار مثل ضربه های پیاپی چکش است که سرانجام میخ را می‌کوبد و به داخل می‌راند. بنابراین فرستنده پیام امیدوار است که این شکل از ضربه زدن مداوم، باعث دریافت نکات پیام شود.

القاء «دروغ بزرگ» تقلب در انتخابات و تکرار آن ذیل این تاکتیک تعریف و توجیه می‌شود. هزاران سایت اینترنتی همزمان با دهها شبکه تلویزیونی غربی، با «تکرار» «دروغ بزرگ»، تقلب در انتخابات ریاست جمهوری دوره دهم، سعی در مخدوش کردن ذهنیت عمومی جامعه ایرانیان و تضعیف اعتماد ملی داشتند.

18- توسل به ترس و ایجاد رعب

در این تاکتیک از حربه تهدید و ایجاد رعب و وحشت میان نیروهای دشمن، به منظور تضعیف روحیه و سست کردن اراده آنها استفاده می‌شود. متخصصان جنگ نرم، ضمن تهدید و ترساندن مخاطبان به طرق مختلف به آنان چنین القاء می‌کنند که خطرات و صدمه‌های احتمالی و حتی فراوانی بر سر راه آنان ممکن  است، ایجاد شود و از این طریق، آینده‌ای مبهم و توأم با مشکلات و مصائب برای افراد ترسیم می‌کنند.[3]در مواردی از تاکتیک توسل به ترس، برای انسجام و وحدت جبهه خودی در مقابل یک تهدید یا دشمن خارجی استفاده می‌شود.

پیش از حمله ایالات متحده به عراق در مارس 2003 رسانه های آمریکایی تلاش تبلیغاتی گسترده ای انجام دادند که عراق به تولید جنگ افزارهای هسته ای می پردازد و حامی تروریسم است و با این شیوه سعی کردند تا افکار عمومی از رژیم سیاسی عراق و صدام حسین- که انسانیت زدایی شده بود- احساس ترس کنند و برای حمله آمریکا توجیه سازی شود. از طرفی دیگر به شهروندان عراقی چنین القاء می‌شد که آمریکا دنبال تغییر رژیم سیاسی عراق - که حامی تروریسم است، بوده و به دنبال ایجاد فضای آزاد در جامعه عراق هست و خواهان تحقق دموکراسی برای آنان بوده و این جنگ مورد حمایت سایر کشورها و نیز سازمان ملل است.

از سوی دیگر دستگاه تبلیغات روانی آمریکا به نیروهای عراقی هشدار داده بود که با بزرگترین و مخربترین تسلیحات نظامی جهان مورد هجوم قرار خواهند گرفت، بنابراین به سود آنها خواهد بود که تسلیم نیروهای متحد گشته و کشورشان از شر صدام حسین رها شود. در حالی که عراق بعد از چند سال از سقوط صدام، هنوز درگیر بحران اختلافات داخلی است و مرکز پرورش تروریسم در منطقه شده است.

19- مبالغه

مبالغه یکی از روشهایی است که با اغراق کردن و بزرگ نمایی یک موضوع، سعی در اثبات یک واقعیت دارد. کارشناسان جنگ روانی، از این فن در مواقع و وقایع خاص استفاده می‌کنند.

غربی‌ها همواره با انعکاس مبالغه آمیز دستاوردهای تکنولوژیک خود و اغراق در ناکامی‌های کشورهای جهان اسلام سعی در تضعیف روحیه مسلمانان در تقابل با تمدن غربی دارند.

20- مغالطه

مغالطه شامل گزینش و استفاده از اظهارات درست یا نادرست، مشروح یا مغشوش و منطقی یا غیرمنطقی است، به این منظور که بهترین یا بدترین مورد ممکن را برای یک فکر، برنامه، شخص یا محصول ارائه داد.

متخصصین جنگ نرم، مغالطه را با «تحریف» یکسان می‌دانند. این روش، انتخاب استدلال‌ها یا شواهدی است که یک نظر را تایید می‌کند و چشم پوشی از استدلال‌ها یا شواهدی که آن نظر را تائید نمی‌کند.[4]

چنین جنگی نیروهای ویژه خود را می طلبد، از اقتضائات جنگ نرم ورود نخبگان فکری به این عرصه است. نیروهایی که می‌توانند صف آرایی دشمن را رصد نمایند، نقشه دشمن را کشف و تحلیل نمایند و افرادی می‌توانند به این مهم بپردازند که که در عرصه‌های فکری و نرم افزارانه ورزیده شده باشند.

«امروز جمهورى اسلامى و نظام اسلامى با یک جنگ عظیمى مواجه است، لیکن جنگ نرم - که دیدم همین تعبیر «جنگ نرم» توى صحبتهاى شما جوانها هست و الحمدللَّه به این نکات توجه دارید؛ این خیلى براى ما مایه‏ى خوشحالى است - خوب، حالا در جنگ نرم، چه کسانى باید میدان بیایند؟ قدر مسلّم نخبگان فکرى‏اند. یعنى شما افسران جوانِ جبهه‏ى مقابله‏ى با جنگ نامید.»[1]

لذا اگر فردی بخواهد از افسران جنگ نرم باشد و یا بخواهد دیگران را دعوت به این جبهه نماید باید ورود جدی هم به عرصه مطالعه، تفکر و تحلیل داشته باشد، چرا که این توانایی‌ها مانند شنا برای رزمنده ای است که می‌خواهد در آب بجنگد، در جنگ آبی فقط رزمندگانی می‌توانند وارد شوند که حداقل شنا را خوب بدانند تا به محض ورورد به این عرصه غرق نشوند، و البته نه تنها شنا را بلد باشند بلکه در آن قدرت مانور و فعالیت داشته باشند.

مقابله با جنگ نرم 

تشکیل اتاق فکر و برنامه ریزی :

«این که چه کار باید بکنید، چه جورى باید عمل کنید، چه جورى باید تبیین کنید، اینها چیزهائى نیست که من بیایم فهرست کنم، بگویم آقا این عمل را انجام بدهید، این عمل را انجام ندهید؛ اینها کارهائى است که خود شماها باید در مجامع اصلى‏تان، فکرى‏تان، در اتاقهاى فکرتان بنشینید، راهکارها را پیدا کنید؛ لیکن هدف مشخص است: هدف، دفاع از نظام اسلامى و جمهورى اسلامى است در مقابله‏ى با یک حرکت همه‏جانبه‏ى متکى به زور و تزویر و پول و امکانات عظیم پیشرفته‏ى علمىِ رسانه‏اى. باید با این جریان شیطانىِ خطرناک مقابله شود.»[2]

برخی یا به واسطه درک سطحی و یا برای شانه خالی کردن از وظیفه در لحظات حساس و در زمانی که می‌داند یکی از تهاجمات دشمن در حال انجام است بهانه جویی می‌نمایند که راهکار بدهید! خیر، راهکار عملیاتی بر عهده افسران جوان است که طراحی نمایند، امکان ندارد در عرصه‌های مختلف جبهه، فرمانده در جزئیات طراحی‌ها وارد شود.

"اینها کارهائى است که خود شماها باید در مجامع اصلى‏تان، فکرى‏تان، در اتاقهاى فکرتان بنشینید، راهکارها را پیدا کنید."[3]

افسران جوان باید اتاق‌های فکری داشته باشند و در هر منطقه و در هر رسته باهم هم اندیشی نمایند با هم تجاربشان در صحنه جنگ را مبادله نمایند و اطلاعات عملیات را با هم چک نمایند.

"لیکن هدف مشخص است: هدف، دفاع از نظام اسلامى و جمهورى اسلامى است در مقابله‏ى با یک حرکت همه‏جانبه‏ى متکى به زور و تزویر و پول و امکانات عظیم پیشرفته‏ى علمىِ رسانه‏اى. باید با این جریان شیطانىِ خطرناک مقابله شود."[4]

اصلی‌ترین استراتژی و هدف در این جنگ حفظ اسلام و نظام اسلامی است، همانگونه که حضرت امام خمینی^(ره) می فرمودند حفظ نظام اوجب واجبات است.

[3]

3-  امید به آینده و دیدی خوشبینانه همراه با اعتماد به نفس به دور از ناامیدی

 مقام معظم رهبری^{(دام ظله العالی)} امید و اعتماد به نفس را سبب نا امیدی مخالفان دانسته و در این‌باره می فرمایند: « مخدوش کردن نشانه‌های امید و تبدیل آنها به نشانه های یأس و تردید، و القای بن بست و سیاه نمایی و در نهایت گرفتن پویایی جامعه یکی از خطوط مخالفان است.»[4]

 ایشان در این رابطه به طور صریح در دیدار با نخبگان می‌فرمایند: «عزیزان من! شرط اصلى فعالیت درست شما در این جبهه‏ى جنگ نرم، یکى‏اش نگاه خوشبینانه و امیدوارانه است. نگاهتان خوشبینانه باشد. ببینید، من در مورد بعضى‏تان به جاى پدربزرگ شما هستم. من نگاهم به آینده، خوشبینانه است؛ نه از روى توهم، بلکه از روى بصیرت. شما جوانید، مرکز خوشبینى، مواظب باشید نگاهتان به آینده، نگاه بدبینانه نباشد؛ نگاه امیدوارانه باشد، نه نگاه نومیدانه. اگر نگاه نومیدانه شد، نگاه بدبینانه شد، نگاه «چه فایده‏اى دارد؟» شد، به دنبالش بى‏عملى، به دنبالش بى‏تحرکى، به دنبالش انزواء است؛ مطلقاً دیگر حرکتى وجود نخواهد داشت؛ همانى است که دشمن میخواهد.»[5]

ایشان هم چنین می فرمایند: « باید درست در جهت مخالف برنامه دشمن که به دنبال ایجاد فضای یأس و ناامیدی در دانشگاهها است، حرکت، و محیط درس و دانشگاه‌ها را فضای امید به آینده کرد.»[6]

ایشان همچنین با تاکید بر مساله اعتماد به نفس در بین دانشجویان می فرمایند: « چرا من مسئله‏ى اعتماد به نفس را اصلاً مطرح میکنم؟ مگر در کشور چه اتفاقى افتاده که بنده اصرار دارم روى اعتماد به نفس ملتمان یا جوانانمان تکیه کنم؟ توضیحى وجود دارد؛ ملت ما بر اثر انقلاب، بر اثر دفاع مقدس، بر اثر تأثیر شخصیت ویژه‏ى امام «ره» -که حالا بعد اگر ان‏شاءاللَّه یادم ماند، اشاره میکنم که در ایجاد اعتماد به نفس ملى، شخص امام و عناصر تشکیل دهنده‏ى شخصیت او، یکى از بیشترین تأثیرها را داشت و بر اثر پیشرفتهاى گوناگون، امروز به یک نصاب قابل قبولى از اعتماد به نفس دست یافته است- بیم آن هست که در عرصه‏ى جنگهاى روانى و تبلیغاتى و به اصطلاح جنگ نرم بین ما و دشمنانى که بسیار اصرار بر ادامه‏ى این نبرد دارند، این اعتماد به نفس یا خدشه پیدا کند، تضعیف بشود، متزلزل بشود یا لااقل در حدى که ملت ما به آن احتیاج دارد، پیش نرود. ما در نیمه‏ى راهیم. من به عیان مى‏بینم که در ذهن و زبان و عمل بسیارى از برجستگان کشورمان این اعتماد به نفس هنوز به حد نصاب لازم نرسیده.»[7]

4-راه اندازی کرسی های آزاداندیشی و نظریه پردازی آزاد

با توجه به اینکه دستگاه تبلیغی و رسانه‌ای فرهنگی استکبار با ارائه اخبار و اطلاعات شبهه انگیز و اغلب نادرست در زمینه رهبران و نهادهای جمهوری اسلامی سعی در القای ناکارآمدی جمهوری اسلامی ایران و ایجاد شک و شبهه در مورد ارزش‌های دینی و هنجارهای مذهبی هستند، وجود تمهیداتی به منظور تبادل آرا و اندیشه‌ها برای جریان های سیاسی کشور امری بسیار ضروری به نظر می‌رسد. مقام معظم هبری در این زمینه می‌فرمایند: «بهترین زمینه برای ایجاد فضای اظهارنظر آزاد، تسریع در راه اندازی کرسی های آزاداندیشی در دانشگاهها است.»[8]

5-  بصیرت آحاد جامعه و بویژه نخبگان

یکی از مهم‌ترین راهبردهای ارائه شده و مورد تاکید مقام معظم رهبری، بویژه پیرامون حوادث بعد از انتخابات و فتنه اخیر، برای مقابله با جنگ نرم، «بصیرت» آحاد جامعه به‌ویژه خواص و نخبگان است.

ایشان در جمع مردم خونگرم چالوس و نوشهر در ارتباط با ضرورت وجود بصیرت می‌فرمایند : «بصیرت قطب‌نمای حرکت صحیح در اوضاع اجتماعی پیچیده امروز است به گونه‌ای که اگر کسی این قطب‌نما را نداشت و نقشه‌خوانی بلد نبود ممکن است ناگهان خود را در محاصره دشمن ببیند. اگر بصیرت نباشد، انسان حتی با نیت خوب ممکن است گمراه شود و در راه بد قدم بگذارد.»[9]

معظم‌له دلیل تمرکز دشمن روی خواص را نفوذ آنها در میان مردم دانسته و می‌فرمایند:« امروز به گمان من هدف و آماج دشمن خواص است. آماج دشمن خواص است. می‌نشینند طراحی می‌کنند تا ذهن خواص را عوض کنند، برای اینکه بتوانند مردم را بکشانند، چون خواص تأثیر می‌گذارند و در عموم مردم نفوذ کلمه دارند. یکی از وظایف اصلی امروز من و شما همین است. ما بصیرت خودمان را در مسائل گوناگون تقویت کنیم و بتوانیم ان‌شاء‌الله بصیرت مخاطبان و مستمعان خودمان را هم زیاد کنیم.»[10]

ایشان با تاکید بر نقش نخبگان و خواص جامعه در اشاعه بصیرت می فرمایند: « بصیرت مهم است. نقش نخبگان و خواص هم این است که این بصیرت را نه فقط در خودشان، در دیگران هم به وجود بیاورند. آدم گاهی می‌بیند که متأسفانه بعضی از نخبگان خودشان هم دچار بی‌بصیرتی‌اند،  نمی‌فهمند. اصلاً ملتفت نیستند. یک حرفی یکهو به نفع دشمن می زنند. به نفع جبهه‌‌ای که همتش نابودی بنای جمهوری اسلامی است.»[11]

6-  ایستادگی و عدم سازش در برابر دشمنان انقلاب و نظام اسلامی

شاید بتوان صلابت و ایستادگی حضرت امام، مقام معظم رهبری و ملت ایران اسلامی را بر سر ارزش‌ها، در برابر فتنه‌ها، فزون‌خواهی‌ها، فشارها و تهدیدهای دشمنان جمهوری اسلامی، رمز موفقیت نظام در مهار جنگ نرم دشمنان دانست.

استکبارستیزی که در خطبه‌های نماز جمعه تاریخی 29 خرداد 1388 توسط مقام معظم رهبری به طور ویژه مورد تاکید قرار گرفت. رهبر معظم انقلاب در این رابطه می فرمایند : « به صراحت اعلام می‌کنیم ما با استکبار و نظام سلطه و تسلط چند کشور بر جهان مخالفیم و نخواهیم گذاشت این چند دولت با سرنوشت دنیا بازی کنند.»[12]

ایشان در دیدار مردم مازندران، حجت را بر استکبار جهانی و جریان مصلحت اندیش، سازشکار و تحمیل‌گر داخلی تمام کردند و فرمودند: «در مقاطعی برخی طراحی‌های دشمن برای وادار کردن نظام اسلامی به باج دادن بوده است. اما امام ^(ره) بزرگوار هیچ‌گاه باج ندادند و همه بدانند ما نیز از طرف ملت ایران و از طرف خود به هیچ‌کس باج نخواهیم داد. ملت ایران می‌خواهد ملتی مستقل، پویا، حرکت‌کننده به جلو، عامل به احکام اسلامی و قدرتمند برای دفاع از حقوق و عقاید خود باشد. آیا این خواسته بحق جرم است؟»[13]

1-   تقویت و پربار کردن فعالیت های فرهنگی و هنری

از دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی، نیروهای فرهنگی نقش بسیار حساس و مهمی در باور سازی وجود تهاجم فرهنگی و جنگ نرم و مقابله با آن را دارند . ایشان با بیان اینکه حرکت عظیم انقلاب اسلامى هنوز در اوایل راه خود است، با تاکید بر تاثیر هنر می‌فرمایند: « من به شما عرض میکنم که این حرکت عظیم انقلاب اسلامى، یک حرکت تمام شده نیست. حالا یک گوشه‏ى از لشکر من و شماییم که حالا یک ذره مثلاً اهل ادب و فرهنگ و اینها محسوب میشویم؛ «و للَّه جنود السّماوات و الارض»؛ ... این حرکت عظیمى که با انقلاب اسلامى شروع شد، یک حرکت تمام شده نیست؛ مطلقاً تمام شده نیست، آن حرکت ادامه دارد. همینى که حالا معمول شده که در بیانها و در تلویزیون و توى تبلیغات و توى دادگاه و توى زبان همه، میگویند: جنگ نرم؛ راست است، این یک واقعیت است؛ یعنى الآن جنگ است.

البته این حرف را من امروز نمیزنم، من از بعد از جنگ - از سال 67 - همیشه این را گفته‏ام؛ بارها و بارها. علت این است که من صحنه را می‏بینم؛ چه بکنم اگر کسى نمی‏بیند؟! .... این تمام نشده. چون تمام نشده، همه وظیفه داریم. وظیفه‏ى مجموعه‏ى فرهنگى و ادبى و هنرى هم وظیفه‏ى مشخصى است: بلاغ، تبیین؛ بگویید، خوب بگویید. من همیشه تکیه بر این میکنم: بایستى قالب را خوب انتخاب کنید و هنر را بایستى تمام عیار توى میدان بیاورید؛ نباید کم گذاشت، تا اثر خودش را بکند.»[1]

2-  اتحاد مردم و جریان های سیاسی و دوری از اختلاف و تردید و بدبینی

دشمنان نظام همواره سعی کرده‌اند با ایجاد اختلاف، چند دستگی و تقابل و نهایتاً درگیری بین اقوام و مذاهب گوناگون و همچنین تنش بین جریان‌های سیاسی، هم در بعد ملی و هم در سطح جهان اسلام به اهدافشان برسند. مقام معظم رهبری در این باره می‌فرمایند: «دشمن در جنگ نرم تلاش دارد با استفاده از ابزارهای فرهنگی و ارتباطاتی پیشرفته و با شایعه و دروغ پراکنی و استفاده از برخی بهانه‌ها، میان آحاد مردم تردید، بدبینی، و اختلاف ایجاد کند... در قضایای پس از انتخابات، به بهانه انتخابات، ایجاد تردید و اختلاف کردند تا دلهای مردم نسبت به یکدیگر و نسبت به مسئولان چرکین شود و در چنین فضای مشوش و شلوغی، عناصر مغرض، خائن و دست‌آموز خود را برای کارهای اخلال گرانه وارد صحنه می‌کنند، اما به دلیل بصیرت مردم به نتیجه نرسیدند... هر اقدامی که موجب مغشوش و تهمت آلود شدن فضا شود و مردم را نسبت به یکدیگر بدبین و مردد کند، به ضرر کشور است... من اصرار دارم که آحاد مردم و جریانات مختلف سیاسی، همه با یکدیگر متحد، در مقابل آن افراد معدودی باشند که مخالف اصل انقلاب و استقلال کشور هستند و هدف آنها تقدیم کشور به آمریکا و استکبار است... به کسانی که بدنبال مصالح کشور هستند، توصیه می‌کنم، از این اختلافهای جزئی، و غیراصولی صرفنظر کنند.»[2]

 ایشان همچنین با تاکید بر تحکیم وحدت و بروز نشانه‌های آن می‌فرمایند:

«امروز نشانه های وحدت عمومی و همدلی مردم قابل مشاهده است که مناظر بی نظیر آن، حضور مردم در نمازهای جمعه ماه مبارک رمضان، حضور گسترده در راهپیمایی روز قدس و حضور با عظمت در نماز عید فطر در سراسر کشور است ... همه باید در مقابل این وحدت سرتعظیم فرود آورند و در جهت تحکیم آن تلاش کنند ... باید هرآنچه که امکان پذیر است در جهت حفظ و تقویت وحدت مذهبی و وحدت قومی، تلاش شود.»

«در این جنگ نرم، شما جوانهاى دانشجو، افسران جوان این جبهه‏اید. نگفتیم سربازان، چون سرباز فقط منتظر است که به او بگویند پیش، برود جلو؛ عقب بیا، بیاید عقب. یعنى سرباز هیچگونه از خودش تصمیم‏گیرى و اراده ندارد و باید هر چه فرمانده می‌گوید، عمل کند. نگفتیم هم فرماندهانِ طراح قرارگاه‏ها و یگانهاى بزرگ، چون آنها طراحى‏هاى کلان را می‌کنند. افسر جوان تو صحنه است؛ هم به دستور عمل می‌کند، هم صحنه را درست مى‏بینید؛ با جسم خود و جان خود صحنه را مى‏آزماید. لذا اینها افسران جوانند؛ دانشجو نقشش این است. حقیقتاً افسران جوان، فکر هم دارند، عمل هم دارند، تو صحنه هم حضور دارند، اوضاع را هم مى‏بینند، در چهارچوب هم کار می‌کنند.»[1]

1-        حضور فعال:

یکى از خصوصیات خصلت بسیجى و جریان بسیجى، حضور است؛ غایب نبودن در آنجایى که باید در آنجا حاضر باشیم. این یکى از اوّلى‌ترین خصوصیات بسیجى است[2].

پس بسیجیان و افسران جنگ نرم نباید مانند سربازان منتظر باشند تا حتما دستوری برسد بلکه باید خود همچون یک افسر به طراحی عملیات‌هایی بیاندیشد و در خط مقدم عملیات خود را اجرا نماید تا سربازان به دنبال آن ها وارد عرصه شوند. اگر افسر هم لحظه به لحظه بخواهد منتظر دستور بماند خطر و تک‌های غافلگیرانه سربازان را تهدید می‌کند. افسر جوان توی صحنه است؛ هم به دستور عمل می‌کند، هم صحنه را درست مى‏بینید؛ با جسم خود و جان خود صحنه را مى‏آزماید.

افسران در عین طراحی‌های خود باید از طرح و نقشه کلان جبهه خودی خارج نشوند و دستورات را به موقع عملیاتی نمایند. در کنار مطالعه و تحلیل در جنگ نرم افسران باید تجربه عملیاتی نیز کسب نمایند و با جسم خود و جان خود صحنه را بیازمایند.

حقیقتاً افسران جوان، فکر هم دارند، عمل هم دارند تو صحنه هم حضور دارند، اوضاع را هم مى‏بینند در چهارچوب هم کار می‌کنند.

اگرچه عرصه جنگ نرم در بستر تفکر و فکرافزارهاست اما حضور در صحنه عمل؛ رصد، طراحی و اقدام به موقع وظیفه افسران است. یعنی افسران جوان نباید صرفا در الفاظ و معانی و تعاریف بمانند بلکه باید در صحنه نیز حضور جدی داشته باشند.

2-       مقابله با نفاق جدید:

«حالا شما جوانانى که گفتیم افسران جوان مقابله‏ى با جنگ نرم هستید، از من نپرسید که نقش ما دانشجویان در تخریب مسجد ضرار کنونى چیست؛ خوب، خودتان بگردید نقش را پیدا کنید. یا مقابله‏ى با نفاق جدید، یا تعریف عدالت.»[3]

وظیفه فرماندهان جنگ نرم (اساتید و مربیان)

«در زمینه‏هاى مسائل اجتماعى، مسائل سیاسى کشور، آن چیزهائى که به چشم باز، به بصیرت کافى احتیاج دارد جوان دانشجوى ما،... شما که استاد او هستید، رتبه‏ى بالاترِ افسر جوانید؛ شما فرمانده‏اى هستید که باید مسائل کلان را ببینید؛ دشمن را درست شناسائى بکنید؛ هدفهاى دشمن را کشف بکنید؛ احیاناً به قرارگاه‏هاى دشمن، آنچنانى که خود او نداند، سر بکشید و بر اساس او، طراحى کلان بکنید و در این طراحى کلان، حرکت کنید.»[4]

ü              تعمیق بصیرت جامعه:

اگر در زمینه‏هاى مسائل اجتماعى، مسائل سیاسى، مسائل کشور، آن چیزهائى که به چشم باز، به بصیرت کافى احتیاج دارد، جوان دانشجوى ما... شما که استاد او هستید، رتبه‏ى بالاترِ افسر جوانید.[5]

ü              دشمن شناسی و هوشیاری:

شما فرمانده‏اى هستید که باید مسائل کلان را ببینید؛ دشمن را درست شناسائى بکنید؛ هدفهاى دشمن را کشف بکنید؛ احیاناً به قرارگاه‏هاى دشمن، آنچنانى که خود او نداند، سر بکشید.[6]

ü              پیشگامی در جهاد:

و بر اساس او، طراحى کلان بکنید و در این طراحى کلان، حرکت کنید.[7]

وظیفه دیگر این فرماندهان پس از مشاهده مسائل کلان و رصد دشمن طراحی عملیاتی بر اساس مشاهدات خود است. و خود نیز در خط مقدم این نقشه جنگ پیشگام باشد.

و

 

1-  تبعیت محض از ولایت فقیه:

اصلی‌ترین راهبرد مقابله با جنگ تمام عیار نرم دشمن و خنثی سازی حملات سیاسی، فرهنگی و عملیات روانی رسانه‌ای دشمن تبعیت و پیروی از خط ولایت می‌باشد.

2-  حضور در صحنه انقلاب:

همانگونه که گذشت از دیدگاه مقام معظم رهبری حضور در صحنه‌هایی که باید حاضر بود یکی از اولی‌ترین خصوصیات بسیج و جریان بسیجی است[1].

3- بصیرت؛ مه شکن دوران فتنه:

بعد معلوم شد که او ]شهید چمران[ نگاه سیاسى و فهم سیاسى و آن چراغ مه‌شکنِ دوران فتنه را هم دارد.فتنه مثل یک مه غلیظ، فضا را نامشخص میکند؛ چراغ مه‌شکن لازم است که همان بصیرت است[2].

 

4- هنر اسلحه امروز !

«در این جنگ نرم وظیفه مجموعه فرهنگی این است که هنر را تمام عیار و با قالبی مناسب به میدان آورد تا اثرگذار شود.»[3] وقتی گفته می شود جنگ یعنی واقعا جنگ است و در جنگ جبهه ای پیروز است که ضمن آنکه نقشه جنگی و استراتژی مناسبی داشته باشند باید اسلحه کارآمد و رزمنده‌ای که توان و تجربه استفاده از این اسلحه را داشته باشد، موجود باشند.

در جنگ نرم از مهمترین سلاح‌ها هنر است. نه تنها افسران که حتی سربازان جنگ نرم باید هنرمند باشند، هنرهایی چون؛ نویسندگی، فیلم سازی، فن بیان، شعر، رمان نویسی، وبلاگ نویسی حرفه ای، هنر مدیریت و... متاسفانه با همه تذکرات و اشارات پیاپی رهبر معظم انقلاب در توجه به مقوله هنر، کمتر مورد اقبال نیروهای انقلابی قرار گرفته است. بسیارند افسرانی که هنر خاصی نمی دانند و حداقل هنرمندان انقلاب و اهمیت هنر متعهد را نمی شناسند. لذا بسیار ضروری است که هر یک از افسران و سربازان، با جوانب این جنگ هنری آشنا باشند.

برخی افسران جوان اولین راهکار را بهترین راهکار می‌دانند و به آن هم عمل می‌نمایند در حالیکه جنگ هرچه پیچیده‌تر باشد راهکار مقابله با آن نیز سخت‌تر است، حملات هنرمندانه دشمن را در قالب فیلم‌های حرفه‌ای را مطمئنا نمی‌توان با یک شعار یا بایک مقاله حتی جواب داد، بلکه هنر فقط جواب هنر است.

انقلاب اسلامی و قدرت نرم

انقلاب اسلامی مولود قدرت نرم بوده و هست. در ایران سال 57 مردم براساس ایمان و اعتباری که برای امامخمینی «ره» قائل بودند باعث جوشش قدرت و ایجاد نظمی جدید شدند.

امام خمینی«ره» با استفاده از قدرت مردم و بااستفاده از ایمان مردم و در راستای برهم زدن نظم قدیم و ایجاد نظم جدیدحرکت کرد، فقهای دیگر به دلایلی اصلاً این توان را نداشتند که منبع قدرت ایمان را در جامعه فعال کنند. مؤلفه‌هایی مثل مستضعفان، جنگ فقیر و غنی و... کهامام^(ره) مطرح فرمودند جزء بحث قدرت نرم بود و حضرت امام مدام با قلب و ذهنمردم ارتباط برقرار می‌کرد.

انقلاب اسلامی به دین کارکرد ایدئولوژیک داد و برای پیروزی از قدرت نرم استفاده کردو در حقیقت شرعی کردن سیاستاستراتژی امام خمینی در انقلاب اسلامی بود. جامع ترین توصیف درباره مکتب سیاسی امام خمینی را در کلاممقام معظم رهبری می یابیم. ایشان با اشاره به جایگاه امام خمینی  «ره » درجهانمعاصر خطوط اساسی و برجسته مکتب سیاسی امام خمینی را در پنج ویژگیاساسی اعلام کردند:

1- پیوند معنویت و سیاست

2- اعتقاد راسخ و صادقانه به نقش مردم

3-رویکرد بین المللی و جهانی

4-پاسداری از ارزشها و ولایت فقیه

5- عدالت اجتماعی

جنگ جنگ است

نکته‌ی مهمی که در این بین معمولا مغفول واقع می‌شود شباهت اساسی جنگ نرم به جنگ سخت است. جنگ نرم نیز همچون جنگ سخت در ابتدا نوعی جنگ به حساب می‌آید و پیش از اینکه بخواهیم به تفاوت‌های سختی و نرمی آن بپردازیم و در مورد آن به بحث نشسته و سخن سرایی کنیم، باید متوجه جنگ بودن آن باشیم.

باید توجه داشت که جنگ، جنگ است. خواه سخت باشد و خواه نرم. و تنها تفاوت عمده در این بین تفاوت ابزار و هدفهاست. و به جز این تفاوت تمامی مسایلی که در مورد جنگ سخت مورد توجه است باید در مورد جنگ نرم نیز مد نظر باشد.

در جنگ سخت، لحظه ای غفلت، خسارات جبران ناپذیری در پی دارد در جنگ نرم نیز غفلت جبران نشدنی است. همانطور که در جنگ سخت باید دیدبانی کرد در این جنگ نیز دیدبانی لازمه عمل است و می بایست تحرکات دشمن را لحظه به لحظه زیر نظر داشت. اگر مبارزه و عملیات علیه دشمن فیزیکی نیاز به شناسایی و اطلاعات دارد، مقابله با دشمن نرم و قدرت نرم او نیز بدون شناسایی و اطلاعات امکان پذیر نخواهد بود. در جنگ سخت گروهی به عنوان گردان تخریب عمل می‌کنند و میادین مین را با هوشیاری، دقت و ذکاوت خنثی می‌کنند، در جنگ نرم نیز به افرادی نیاز هست تا میادین مین فکری را خنثی کنند تا راه برای عملیات باز شود. چرا که در غیر اینصورت به هنگام عملیات آمار تلفات و همچنین احتمال شکست بالا خواهد بود.

در جنگ سخت عده ای مسئولند تا از نفوذ عوامل دشمن به جبهه خودی و فعالیت آن‌ها جلوگیری کنند، که به نظر می‌رسد این امر در جنگ نرم که جنگ افکار و عقاید است بسیار مهم‌تر است. لازمه جنگ سخت هوشیاری صد درصدی است و این جنگ طراحی و عملیات پی در پی را می‌طلبد و باید همیشه برای مقابله با تک احتمالی دشمن و انجام پاتک آماده بود، مسئله ای که در جنگ نرم نیز ضروری به نظر می‌رسد.

ملاحظه می‌شود که جنگ سخت و نرم پیش و بیش از اینکه تفاوت داشته باشند، هر دو ماهیتا جنگ هستند و تفاوت های ابزار و اهداف نباید در این بین اصل قرار گیرند و حجابی شوند تا از توجه به اصالت جنگ بودن غافل ماند.